GESTASYONEL DİYABET
Gestasyonel diyabet, ilk kez gebeliğin 24–28. haftaları arasında ortaya çıkan ve genellikle doğumdan sonra geçen çeşitli derecelerdeki glikoz intoleransı olarak tanımlanmaktadır. Daha önceki gebeliklerinde gestasyonel diyabet hikâyesi olan, obez, 35 yaş üstü gebelikler, ailede diyabet hikâyesine sahip kadınlarda görülme riski daha yüksektir. Gestasyonel diyabet, fetal makrozomi (4500 gramın üzerinde), gestasyonel yaşa göre büyük bebek, yüksek riskli doğum zorlukları ve doğumsal anomaliler ile ilişkilidir. Anne ve bebek sağlığının korunması açısından gebeliğin 24–28. haftalarında tek basamaklı (75 g’lık oral glikoz tolerans testi) veya iki basamaklı (50 g glikoz yükleme ve 100 g’lık oral glikoz tolerans testi) yükleme testleri ile tanı konulur. Tanı konulduktan sonra beslenme tedavisi ve sık kan glikoz kontrolü ile takip edilir. Beslenme tedavisi ile kontrol altına alınamayan gebeler insülin tedavisine ihtiyaç duyarlar. Gestasyonel diyabet, çoğunlukla doğum sonrası plasentanın ayrılması ile geçmektedir. Ancak gebeliğe obez başlayan ve gebelikte fazla ağırlık artışı olan kadınlarda tip 2 diyabete dönüşme riski yüksektir. Bu yüzden aşırı ağırlık artışı önlenmeli ancak zayıflama diyeti (enerjisi sınırlı diyetler) uygulanmamalıdır.
GESTASYONEL DİYABETTE DEĞERLENDİRME
- 2 gün hafta içi 1 gün hafta sonu toplam 3 günlük besin tüketim öyküsü (öğün-ara öğün zamanı, tüketilen besin ve porsiyon miktarı)
- Besin tüketimindeki yeterlilik ve sağlıklı beslenme alışkanlıkları
- Gebelik öncesi ağırlık ve gebelik için uygun olan ağırlık artışı
- Fiziksel aktivite düzeyi
- Alkol kullanımı
- Vitamin, mineral desteği alma durumu
- Mevcut medikal tedavisi
- Karbonhidrat sayımını uygulayabilme kapasitesi
GESTASYONEL DİYABETTE HEDEFLER
- Sağlıklı beslenme
- Uygun ağırlık artışı
- Hedef sınırlar içinde evde şeker kontrolü
- Keton saptanmaması
- Kan şekeri kontrolü ve öğün planı arasındaki etkileşimin anlaşılması
GESTASYONEL DİYABETTE BESLENME
Tıbbi beslenme tedavisi gestasyonel diyabet tedavisinde ilk tercih olarak kabul edilir. Kan glikoz dalgalanmaları ve hiperglisemi atakları karbonhidrat alımına bağlıdır. Bu nedenle, beslenme danışmanlığı diyetteki karbonhidratların türüne, miktarına ve dağılımına odaklanmalıdır. Bu noktada kompleks karbonhidratların alımıyla karakterize edilen düşük glisemik indeksli diyet, birden fazla araştırmada daha düşük insülin kullanımı ve makrozomi riskinin azaldığını göstermiştir. Düşük glisemik indeks diyeti, gestasyonel diyabette anne ve bebeğin sonuçlarını iyileştirebilir. Kahvaltıda 2 karbonhidrat seçeneği ve uygun bir gece öğünü planlanmalıdır. Ana ve ara öğün zamanları oldukça önemlidir. Öğünlerde ve ara öğünlerde hedef kan şekeri düzeyini sağlayacak, bireye uygun karbonhidrat tüketim düzeyleri belirlenmelidir. Fiziksel aktivitenin glikoz ve insülin seviyeleri üzerinde yararlı etkileri vardır ve daha iyi bir glisemik kontrole katkıda bulunabilir. Bu yüzden gebelik öncesi aktivite düzeyine bağlı olarak gebe bireyin yapacağı fiziksel aktivite desteklenmelidir.
GESTASYONEL DİYABETTE İZLEM
Evde şeker ölçüm sonuçlarının, idrarla keton ölçümünün, besin tüketim kayıtlarının 3 gün içinde değerlendirilmesi ve 1–2 hafta içinde yüz yüze/çevrimiçi diyetisyen ziyaretidir.
“LÜTFEN DİKKAT! Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.”
