KANSER VE BESLENME

Kanser, anormal hücrelerin kontrolsüz bir şekilde büyüdüğü, genellikle bulundukları sınırları aşarak komşu bölgelere saldırdığı ve/veya diğer organlara yayıldığı zaman vücudun hemen hemen her organında veya dokusunda başlayabilen geniş bir hastalık grubudur. Bu son süreç metastaz yapma olarak adlandırılır ve kanserden ölümlerin başlıca nedenlerinden biridir. Yeni oluşum ve kötü huylu tümör, kanserin diğer yaygın isimleridir.

Kanser, dünya genelinde ikinci en büyük ölüm nedenidir ve 2018’de tahminen 9.6 milyon ölüme veya her 6 ölümden 1’ine yol açmıştır. Akciğer, prostat, kolorektal, mide ve karaciğer kanseri erkeklerde en yaygın kanser türleridir; kadınlarda ise meme, kolorektal, akciğer, serviks ve tiroid kanseri en yaygın türlerdir.

Kanser yükü dünya genelinde artmaya devam etmekte, bireyler, aileler, topluluklar ve sağlık sistemleri üzerinde büyük fiziksel, duygusal ve finansal baskı oluşturmaktadır. Düşük ve orta gelirli ülkelerdeki birçok sağlık sistemi bu yükü yönetmeye en az hazır olanlardır ve dünya genelinde büyük sayıda kanser hastası zamanında kaliteli tanı ve tedaviye erişim imkanı bulamamaktadır. Sağlık sistemlerinin güçlü olduğu ülkelerde, erken tespit, kaliteli tedavi ve hayatta kalma bakımının erişilebilir olması sayesinde birçok kanser türünün hayatta kalma oranları artmaktadır.

KANSERİN NEDEN OLDUĞU BAZI ETKİLER

Tat değişimi,
Enerji yetersizliği,
Depresyon gelişimi,
Doygunluk hissi,
Bulantı-kusma,
Yemekten iğrenme,
Metabolizmadan değişme,
Malabsorbsiyon.

HASTALIK RİSKİNİ DÜŞÜRMEK İÇİN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR

• Sağlıklı vücut ağırlığını korumak, BKİ’yi 18,5–25,0 arasında tutulmasına dikkat etmek, günlük enerji alımı ve harcanmasını dengelemek,
• Günlük toplam yağdan gelen enerjinin  %15–30 miktarı arasında tutmak, yağlı etler, kızartmaları diyete dikkatle almak, kırmızı etten gelen günlük enerjiyi %10’un üstüne çıkartmamak,
• Günlük taze sebze ve meyve tüketimini en az beş porsiyon ve üzerine çıkartmak, bunlardan gelen gelecek günlük enerjinin %7nin altına düşmemesine dikkat etmek, hardallı-kükürtlü sebzelere bol yer vermek, sarımsak, soğan, nane, maydanoz gibi lezzet vericileri yeşil saltayı ve diğer yeşillikleri yemek listemizde bulundurmak,
• Yemek listemizdeki kuru baklagil diğer yiyeceklerle dengeleyerek kullanmak, kompleks karbonhidratlı yiyeceklerin alımını arttırmak, çeşitli polisakkaritler veya bitkisel kaynaklı protein düzeyi yüksek az bir işlem görmüş yiyeceklerden günlük gelen enerjinin %45-60’ının sağlanması, rafine şekerden gelecek enerjinin %10’nun altında tutmak,
• Alkolden, sigaradan, katkı maddelerin fazla içeren ve rafine edilmiş yiyeceklerden kaçınmak, doğal olanları bunlara tercih etmek, alkol alımı önerilmemekte alışkanlığı olanların kesmesi önerilmekte, ancak kısıtlı alan erkeklerde günlük toplam enerjinin %5‘inin, kadınlarda %2,5’un üstüne çıkılmaması dikkat etmek,
• Ulusal yiyecek piramidindeki yiyecek gruplarının hepsinden önerilen miktarlarda, sağlıklı şekilde hazırlayarak tüketmek,
• Pişirme yöntemlerinden kömür ızgarası ve kızartmalardan, tütsülenmiş yiyeceklerden turşu salamura gibi fazla tuzlulardan kaçınmak düşük ısıda pişirmeye dikkat etmek, erişkinlerde günlük tuz alımının 6 gramın altına çekmek,
• Yiyecekleri küf ve mantar oluşundan uzak doğu koşullarda, çabuk bozulabileceklerin de soğukta veya dondurularak saklanılmasına dikkat etmek
• Yiyeceklerdeki çeşitli kimyasal kontaminasyonların, pestisitlerin, atıkların, katkı maddelerinin güvenli sınırlarda olup olmadığının belirlenmesi ve takip edilmesi,
• Yaşam boyu düzenli fiziksel aktivite yapmaktır.

KANSERDE BESLENME TEDAVİSİ

Kanserli hastaların beslenmesi bir ekip işidir. Bu ekibin içinde başta hastanın kendisi olmak üzere bütün aile fertleri, hekimi, diyetisyeni, hemşiresi, psikoloğu, sosyal hizmetler uzmanıi spor ve egzersiz uzmanı yer almalıdır.

Hastaya uygulanacak beslenme programına başlamadan önce hastanın beslenme durumu saptanmalıdır. Bu işlem antropometrik ölçümlerle, fiziksel muayene ile biyokimyasal analizlerle ve yiyecek tüketimi hesabıyla yapılır. Bundan sonraki aşamada hastalığın türü, safhası, hastaya uygulanan tedavi yöntemine göre program hazırlanır.

Beslenmedeki en önemli husus ağırlık kaybının önlenmesidir. Bunun için gereksinmenin üzerinde günlük verilen enerji arttırılır. Bu artışla hem olası malnütrisyon önlenmeye çalışılır hem de daha kaliteli bir yaşam sağlanır.
“LÜTFEN DİKKAT! Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.”